یونولیت؛ کاربردها و خواص این ماده عایق

 

یونولیت یا پلی استایرن انبساطی یکی از مهمترین مواد عایق کاربردی در صنعت ساختمان محسوب میشود. این ماده از طریق فرایندهای پتروشیمیایی بدست میآید و معمولا دارای رنگ سفید است. یونولیت به دلیل داشتن ساختار متخلخل و سبک، عایق خوبی برای صوت، گرما و سرما محسوب میگردد.

 

از مهمترین کاربردهای یونولیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

 

- عایق کاری سقف و دیوارها در ساختمان‌سازی

 

- ساخت بلوک‌های سقفی و دکوراسیون‌ها

 

- عایق کردن یخچال و فریزرها

 

- بسته‌بندی ابزارهای حساس الکترونیکی و الکتریکی 

 

- ساخت یخدان برای حمل مواد غذایی و دارویی

 

- استودیوهای صوتی برای جذب صدا

 

با توجه به خواص عایقی قابل توجه یونولیت و قیمت مناسب آن، کاربرد این ماده در صنایع مختلف روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند.

 

خواص یونولیت:

 

- عایق حرارتی عالی: ضخامت ۱۰ سانتی‌متری یونولیت حدود ۳۵ درصد عایق حرارتی است.

 

- عایق صوتی: ضخامت ۱۰ سانتی‌متری آن می‌تواند تا ۴۲ دسیبل صدا را جذب کند. 

 

- سبکی: وزن کم یونولیت امکان بهره‌وری بیشتر را فراهم می‌آورد.

 

- مقاومت در برابر آب: یونولیت در برابر نفوذ آب مقاوم است.

 

- عدم خوردگی: خاصیت ضد زنگ بودن یونولیت طول عمر آن را افزایش می‌دهد.

 

البته عدم بازیافت‌پذیری و تأثیرات زیست‌محیطی نامطلوب در فرآیند تولید، از معایب اصلی استفاده از یونولیت محسوب می‌شوند. با این حال کاربردهای فراوان آن در صنعت باعث شده تا یونولیت همچنان یکی از پرکاربردترین مواد عایق باشد.

 

جالب است بدانید که در حال حاضر روش‌هایی برای بازیافت یونولیت نیز مورد بررسی قرار گرفته است:

 

- تبدیل به کربن فعال: یک دانش‌آموز آمریکایی موفق شد یونولیت را به کربن فعال تبدیل کند که در فیلترهای آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

- استفاده به‌عنوان سوخت: تحقیقات نشان می‌دهد یونولیت را می‌توان به‌عنوان سوخت جامد مورد استفاده قرار داد.

 

- تبدیل به پلاستیک: آزمایش‌هایی برای تبدیل یونولیت به پلاستیک‌های جدید صورت گرفته است.

 

البته هنوز عملیات بازیافت یونولیت به صورت گسترده منجر به بازیافت مجدد آن نشده است. اما پژوهش‌های جاری نشان می‌دهد راه‌حل‌هایی برای این مشکل وجود دارد که باید تکمیل شوند.

 

جایگزین هایی برای یونولیت

با توجه به اینکه یونولیت یک ماده عایق حرارتی و صوتی مناسب است اما فاقد بازیافت‌پذیری بوده و از نظر زیست‌محیطی مشکلاتی دارد، تلاش‌هایی برای استفاده از مواد جایگزین آن نیز صورت گرفته است. برخی از این مواد عبارتند از:

 

- پنبه: با فشرده‌سازی، پنبه می‌تواند جایگزین مناسبی باشد که بازیافت‌پذیر است.

 

- پوسته ذرت: در مکزیک از پوسته ذرت به‌عنوان عایق ساختمان استفاده می‌شود.

 

- پنبه‌های طبیعی: پنبه، کتان و پنبه‌های دیگر به‌عنوان عایق سبک و دوستدار محیط‌زیست مورد توجه قرار گرفته‌اند.

 

البته هنوز هیچ‌یک از این مواد نتوانسته‌اند یونولیت را کاملاً جایگزین کنند، اما می‌توانند تا حدودی مشکلات آن را کاهش دهند.

 

در نهایت باید گفت که علیرغم برخی مشکلات زیست‌محیطی، یونولیت به‌دلیل خواص بسیار خوب عایقی، هنوز هم یکی از مواد اصلی به‌کار رفته در صنایع ساختمان‌سازی و بسته‌بندی محسوب می‌شود.

 

اما با توجه به محدودیت منابع فسیلی و ضرورت حفظ محیط زیست، تلاش‌هایی برای جایگزینی یونولیت با مواد دوستدار محیط زیست و قابل بازیافت توسط دانشمندان صورت می‌گیرد. 

 

همچنین باید روش‌های بازیافت یونولیت مورد بررسی بیشتری قرار گیرد تا بتوان تا حد امکان از بازگشت آن به طبیعت جلوگیری کرد.

 

در نتیجه آینده استفاده از یونولیت به توسعه تکنولوژی‌های جایگزین و راهکارهای بهینه‌تر بازیافت بستگی دارد. البته هنوز هم استفاده محدود و کنترل‌شده از این ماده در صورت لزوم توجیه‌پذیر خواهد بود.

 

چند نکته مهم در مورد استفاده بهینه از یونولیت

 

- ضخامت مناسب: استفاده از ضخامت مطلوب حداقل ممکن بدون اتلاف منابع.

 

- عایق بندی صحیح: جلوگیری از نشت هوا و اتلاف انرژی از طریق عایق بندی محکم دیوارها و سقف.  

 

- جلوگیری از خرابی: حفاظت از یونولیت در برابر رطوبت و تیرهای آفتاب با پوشش مناسب.

 

- بازیافت بخشی: جمع آوری یونولیت فرسوده برای پردازش و بازیافت بخشی از آن.

 

- کنترل تولید: تولید یونولیت با رعایت استانداردهای زیست محیطی بدون آلودگی زیاد.

 

رعایت این نکات میتواند استفاده بهینه و پایدار از یونولیت را تضمین کند.

 

در نهایت می توان گفت که با وجود برخی معایب، یونولیت همچنان یکی از مهمترین مواد عایق کاربردی در حوزه های مختلف به شمار می رود. البته توسعه تکنولوژی های نوین می تواند باعث جایگزینی یا همراهی آن با مواد مطلوب تری شود.

 

از سوی دیگر توجه بیشتر به بازیافت یونولیت و کاهش تاثیرات زیست محیطی آن، استفاده پایدارتری را ممکن می سازد. همچنین رعایت اصول مدیریت مصرف بهینه منابع در تولید و استفاده از آن، می تواند مشکلات مرتبط را کاهش دهد.

 

در نهایت باید گفت که تلاش برای ترکیب راهکارهای فنی و مهندسی با الزامات حفظ محیط زیست، می تواند منجر به استفاده پایدار از یونولیت شود. البته دستیابی به سطح ایده آل پایداری نیازمند زمان و تحقیقات بیشتری است.

 

تاریخچه:

با توجه به اینکه یونولیت یک ماده شیمیایی سنتتیک است که از نفت تهیه می شود، ریشه های تاریخی آن به صنعت پتروشیمی می رسد. شروع تاریخچه یونولیت به این شرح است:

 

- دهه 1930: شرکت داو کمیکال اولین بار پلی استایرن را تولید کرد.

 

- 1943: محققان آلمانی متوجه شدند که با افزودن گاز به پلی استایرن می تواند انبساط پیدا کند.

 

- 1950: شرکت دانر تکنیک روش تولید انبوه پلی استایرن منبسط شده را ابداع کرد.

 

- 1953: استفاده از پلی استایرن منبسط شده در بسته بندی و عایق کاری آغاز شد.

 

- 1959: شرکت دو پونت نام تجاری استایروفوم را برای محصول خود انتخاب کرد.

 

از آن زمان تاکنون یونولیت مورد استفاده گسترده قرار گرفته است.

 

سخن پایانی

در پایان باید گفت آینده استفاده از یونولیت علاوه بر تکنولوژی ها و روش های جدید تولید و بازیافت، وابسته به سیاست گذاری های زیست محیطی نیز خواهد بود. 

 

اتحادیه اروپا از سال ۲۰۱۷ استفاده از ابزارهای تنفسی حاوی یونولیت را ممنوع کرده است. همچنین برخی کشورها محدودیت هایی برای استفاده از کامپوزیت های حاوی یونولیت در ساختمان سازی تصویب کرده اند.

 

از سوی دیگر سازمان های محیط زیستی معتقدند که باید به طور کامل از مواد سمی و غیرقابل بازیافت شده نظیر یونولیت خارج شویم.

 

بنابراین تصمیمات دولت ها و سیاست گذاری های جدید زیست محیطی می تواند تاثیر زیادی بر مصرف آینده یونولیت داشته باشد.

 

یونولیت ماده‌ای مهم و پرکاربرد در صنعت و ساختمان‌سازی است که به‌طور گسترده برای عایق‌بندی حرارتی و صوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی...